景泰初,也先奉上皇至邊,邊臣不納,雖有社稷為重之說,然當時朝論即有以奉迎之緩為譏者。 順天鄉試題《所謂平天下在治其國者》一節,蓋有諷意。 ○試文格式經義之文,流俗謂之八股,蓋始於成化以後,股者,對偶之名也。 天順以前,經義之文不過敷演傳注,或對或散,初無定式,其單句題亦甚少。 成化二十三年,會試《樂天者保天下》文,起講先提三句,即講樂天,四股;中間過接四句,復講保天下,四股;復收四句,再作大結。 弘治九年,會試《責難於君謂之恭》文,起講先提三句,即講責難於君,四股;中間過接二句,復講謂之恭,四股;復收二句,再作大結。 每四股之中,一反一正,一虛一實,一淺一深,其兩扇立格,則每扇之中各有四股,其次第文法亦復如之。 故今人相傳謂之八股。 若長題則不拘此。 嘉靖以後,文體日變,而問之儒生,皆不知八股之何謂矣。 《孟子》曰:「大匠誨人必以規矩。 」今之為時文者,豈必裂規亻面矩矣乎? 發端二句,或三四句,謂之破題。 大抵對句為多,此宋人相傳之格。 下申其意,作四五句,謂之承題。 然後提出夫子為何而發此言,謂之原起。 至萬曆中,破止二句,承止三句,不用原起。 篇末敷演聖人言畢,自擄所見,或數十字,或百餘字,謂之大結。 明初之制,可及本朝時事。 以後功令益密,恐有藉以自炫者,但許言前代,不及本朝。 至萬曆中,大結止三四句。 於是國家之事罔始罔終,在位之臣畏首畏尾,其象已見于應舉之文矣。 試錄文字之體,首行曰「第一場」,頂格寫。 次行日「《四書》」,下一格。 次行題目,又下一格。 《五經》及二、三場皆然,至試文則不能再下,仍提起頂格。 此題目所以下二格也。 若歲考之卷,則首行日「《四書》」,頂格寫,次行題目,止下一格,經論亦然,後來學政苟且成風,士子試卷省卻「《四書》」、「《五經》」字,竟從題目寫起,依大場之式概下二格。 聖經反下,自作反高,於理為不通。 然日用而不知,亦已久矣。 又其異者,沿此之例不論古今,詩文概以下二格為題。 萬曆以後,坊刻盛行,每題之文必注其人之名于下,而刻古書者亦化而同之。 如題日《周鄭交質》,下二格,其行未書「左丘明」。 題曰《伯夷列傳》,下二格,其行未書「司馬遷」。 變歷代相傳之古書,以肖時文之面貌,使古人見之,當為絶倒。 ○程文自宋以來,以取中士子所作之文,謂之程文。 《金史》:「承安五年,詔考試詞賦官各作程文一道,示為舉人之式,試後赴省藏之。 」至本朝,先亦用士子程文刻錄。 後多主司所作,遂又分士子所作之文別胃之墨卷。 《神宗實錄》:「萬曆十四年正月,禮部議:『試錄程文宜照鄉試例刪,原卷不宜盡掩初意。 』從之。 」十五年八月,命禮部會同翰林院,取定開國至嘉靖初年中式文字一百十餘篇,刊佈學宮,以為準則。 ”時札部尚書為沈鯉,兼官翰林學士。 文章無定格,立一格而後為文,其文不足言矣。 唐之取士以賦,而賦之未流最為冗濫。 宋之取士以論策,而論策之弊亦復如之。 明之取士以經義,而經義之不成文又有甚于前代者。 皆以程文格式為之,故日趨而下。 晁董公孫之對,所以獨出千古者,以其無程文格式也。 欲振今日之文,在毋拘之以格式,而俊異之才出矣。 ○判舉子第二場作判五條,猶用唐時銓試之遺意。 至于近年,士不讀律,止鈔錄舊本。 入場時每人止記一律,或吏或戶。 記得五條,場中即可互換。 中式之卷大半雷同,最為可笑。 「《通典‧選人條例》:“其情人暗判,人間謂之判羅,此最無恥,請榜示以懲之。 」後唐明宗天成三年,中書奏:「吏部南曹關,今年及第進士內《三禮》劉瑩等五人,所試判語皆同。 勘狀稱:『晚逼試期,偶拾得判草寫淨,實不知判語不合一般者。 』」敕:「貢院擢科,考詳所業,南曹試判,激勸為官。 劉瑩等既不攻文,只合直書其事,豈得相傳稿草,侮瀆公場。 宜令所司落下放罪。 」夫以五代偏安喪亂之餘,尚令科罪。 今以堂堂一統作人之盛,而士子公然互換,至一二百年,目為通弊,不行覺察。 傳之後代,其不為笑談乎!試判起於唐高宗時。 初吏部選才,將親其人,覆其吏事。 始取州縣案犢疑議,試其斷割,而觀其能否。 後日月浸久,選人猥多,案牘淺近,不足為難。 乃采經籍古義,假設甲乙,令其判斷。 既而來者益眾,而通經正籍又不足以為問,乃征僻書曲學隱伏之義問之,惟懼人之能知也。 佳者登于科第,謂之人等;其甚拙者謂之藍縷,各有升降。 選人有格限未至而能試文三篇,謂之宏詞。 試判三條,謂之拔萃,亦日超絶。 詞美者得不拘限而授職。 今國朝之制,以吏部選人之法而施之貢舉,欲使一經之士皆通吏事,其意甚美,又不用假設甲乙,止據律文,尤為正大得體。 但以五尺之童能強記者,旬日之力便可盡答而無難,亦何以定人才之高下哉。 蓋此法止可施于選人引試俄頃之間,而不可行之通場廣眾竟日之久。 宜乎各記一曹,互相倒換。 朝廷之制,有名行而實廢者,此類是矣。 必不得已而用此制,其如《通典》所云,「問以時事疑獄,令約律文斷決,不乖經義」者乎? 第132頁完,請繼續下一頁。喜歡 大作家 wreador.com 作品,請記得按讚、收藏及分享
音調
1.1
速度
0.1
音量
0.9
語言
返回
螢幕關閉後,Chorme瀏覽器會中斷朗讀,
開車聆聽,不建議使用Chorme瀏覽器。